AFC Champions League Elite hiện đang được đánh giá là giải đấu đỉnh cao nhất dành cho các câu lạc bộ tại khu vực châu Á, thậm chí còn được ví như phiên bản châu Á của UEFA Champions League nổi tiếng toàn cầu. Cùng chúng mình khám phá tất cả những thông tin hấp dẫn về giải đấu danh giá này ngay sau đây.
Tìm hiểu AFC Champions League Elite là gì?
AFC Champions League Elite (ACL Elite) là giải đấu bóng đá cấp CLB danh giá nhất châu Á, diễn ra hằng năm. Giải đấu này được tổ chức lần đầu tiên vào năm 1967 dưới cái tên Asian Club Championship.
Đến năm 2002, giải được đổi tên thành AFC Champions League. Bước sang năm 2024, nhằm tái định vị thương hiệu, giải đấu chính thức mang tên mới là AFC Champions League Elite.
ACL Elite quy tụ 24 đội bóng xuất sắc nhất khu vực, chia đều giữa hai khu vực Tây Á và Đông Á, mỗi khu vực có 12 đại diện tham dự vòng bảng. Đội vô địch giải đấu sẽ giành quyền góp mặt tại hai sự kiện lớn dành cho CLB toàn cầu là FIFA Intercontinental Cup và FIFA Club World Cup.
Ngoài ra, nhà vô địch còn được đặc cách tham gia mùa giải ACL Elite tiếp theo, ngay cả khi không đủ điều kiện thông qua thành tích quốc nội. Được xếp ở đỉnh cao trong hệ thống các giải đấu CLB của AFC, ACL Elite đứng trên hai giải đấu khác là AFC Champions League 2 và AFC Challenge League.
Lịch sử phát triển của giải AFC Champions League Elite
Giải đấu AFC Champions League Elite đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển và thay đổi tên gọi, phản ánh sự thay đổi trong cấu trúc và quy mô của bóng đá châu Á, cụ thể như sau:
Giai đoạn thành lập
Ý tưởng tổ chức một giải đấu quy tụ các nhà vô địch quốc gia châu Á được đề xuất tại cuộc họp của AFC ngày 21/4/1963. Từ đó, Asian Club Championship – tiền thân của AFC Champions League Elite – chính thức ra đời, đánh dấu bước ngoặt lớn của bóng đá cấp CLB châu Á.
Trong những năm đầu tiên, thể thức thi đấu của giải liên tục thay đổi. Mùa giải khai mạc áp dụng thể thức loại trực tiếp, trong khi ba mùa tiếp theo diễn ra theo hình thức vòng bảng. Thời kỳ này, các đội bóng Israel chiếm ưu thế do phần lớn CLB Ả Rập từ chối tham dự khi phải đối đầu với đại diện Israel.
Cụ thể, ở mùa 1970, CLB Homenetmen (Liban) từ chối thi đấu với Hapoel Tel Aviv tại bán kết, giúp đội bóng Israel giành vé vào chung kết. Một năm sau, Al-Shorta (Iraq) cũng có động thái tương tự trước Maccabi Tel Aviv. Sự căng thẳng leo thang tới mức AFC buộc phải hủy bỏ giải đấu vào năm 1972 khi hai đội Ả Rập không chấp nhận thi đấu với Maccabi Netanya.
Do những vấn đề chính trị kéo dài, AFC quyết định thu hồi tư cách thành viên của Israel vào năm 1974. Sau sự kiện đó, giải đấu buộc phải tạm ngưng suốt 14 năm, trước khi chính thức tái khởi động vào năm 1985.
Cuối cùng, vào năm 2002, hai giải đấu lớn này được hợp nhất để tạo thành AFC Champions League – tiền thân trực tiếp của AFC Champions League Elite hiện tại.
Giai đoạn mở rộng quy mô
Mùa giải 2002–03 đánh dấu lần đầu tiên giải đấu ra mắt với tên gọi mới – AFC Champions League (ACL). Chỉ có 8 CLB góp mặt ở mùa giải khai màn, trong đó Al-Ain (UAE) đã xuất sắc lên ngôi vô địch sau khi vượt qua CLB BEC Tero Sasana của Thái Lan trong trận chung kết.
Từ năm 2004, giải chứng kiến sự mở rộng quy mô đáng kể với 29 đội bóng đến từ 14 quốc gia khác nhau. 28 CLB được chia thành 7 bảng đấu, tách biệt giữa khu vực Đông Á và Tây Á, còn đương kim vô địch mùa trước sẽ vào thẳng vòng tứ kết.
Giai đoạn này cũng ghi nhận sự gia nhập của các đại diện đến từ Syria và Australia, góp phần gia tăng độ hấp dẫn và đa dạng cho giải đấu. Dù vậy, ACL từng bị chỉ trích vì mức thưởng còn thấp, trong khi chi phí di chuyển lại khá đắt đỏ.
Những năm sau đó, quy mô tiếp tục được nâng lên: giải đấu mở rộng thành 32 đội, với suất vào thẳng vòng bảng dành cho các CLB thuộc top 10 giải VĐQG hàng đầu châu Á.
Đến mùa giải 2021, số lượng đội tham dự tăng thêm một lần nữa, lên thành 40 đội, chia thành 10 bảng khu vực (mỗi khu vực 5 bảng). 10 đội nhất bảng cùng 3 đội nhì bảng có thành tích tốt nhất sẽ giành quyền vào vòng 1/8. Các cặp đấu ở vòng loại trực tiếp sẽ được xác định bằng cách bốc thăm dựa trên thứ hạng hạt giống.
Đổi tên AFC Champions League Elite
Ngày 23/12/2022, AFC công bố kế hoạch cải tổ toàn diện hệ thống bóng đá cấp CLB. Theo đó, vào 14/8/2023, giải đấu chính thức đổi tên thành AFC Champions League Elite, áp dụng từ mùa giải 2024–25.
Ở phiên bản mới này, ACL Elite sẽ có 24 đội tham dự, chia đều mỗi khu vực 12 đội. Các đội sẽ thi đấu 8 lượt theo thể thức Thụy Sĩ (Swiss system) để xác định 8 cái tên xuất sắc bước vào vòng 1/8. Vòng 1/8 sẽ đá lượt đi và lượt về, trong khi từ tứ kết trở đi, các trận đấu sẽ tổ chức theo thể thức loại trực tiếp 1 lượt tại địa điểm tập trung.
Đội nào vô địch AFC Champions League Elite nhiều nhất?
Xét toàn bộ lịch sử của giải đấu danh giá nhất dành cho các CLB châu Á, Al-Hilal (Ả Rập Saudi) chính là đội bóng sở hữu nhiều danh hiệu vô địch nhất. Đội bóng này đã lên ngôi tổng cộng 4 lần, vào các năm 1991, 1999–2000, 2019 và 2021.
Nếu chỉ tính giai đoạn giải mang tên AFC Champions League, kỷ lục thuộc về Urawa Red Diamonds (Nhật Bản), với 3 lần đăng quang vào các mùa 2007, 2017 và 2022.
AFC Champions League Elite chính là giải đấu đỉnh cao của các CLB châu Á, nơi các đội bóng mạnh nhất tranh tài để giành vinh quang và cơ hội thi đấu tại các giải đấu quốc tế. Từ những thay đổi trong thể thức thi đấu đến những đội bóng vô địch, giải đấu này luôn thu hút sự chú ý của người hâm mộ trên toàn cầu.
